eIDAS 2.0 - Het herontwerp van digitale identiteit en handtekening in Europa (maart 2024)

De Electronic Identification and Trust Services Regulation van de Europese Unie, bekend als eIDAS, heeft onlangs een belangrijke update ondergaan met de release van eIDAS 2.0. Deze update brengt belangrijke veranderingen en verbeteringen aan ten opzichte van de vorige versie, waardoor het voor bedrijven en particulieren gemakkelijker wordt om elektronische identificatie- en vertrouwensdiensten in de hele EU te gebruiken.

In dit artikel gaan we dieper in op de nieuwe functies van eIDAS 2.0, delen we achtergrondkennis en ontdekken we hoe deze van invloed zullen zijn op bedrijven en particulieren in de EU.

Wat is de eIDAS-verordening?

De afkorting eIDAS staat voor "electronic IDentification, Authentication and Trust Services" (elektronische identificatie-, authenticatie- en vertrouwensdiensten). Het werd in 2014 door de Europese Unie ingevoerd om een uniforme markt voor elektronische identificatie en vertrouwensdiensten binnen de EU te creëren. Als EU-verordening is eIDAS rechtstreeks van toepassing in alle 28 EU-lidstaten en in de Europese Economische Ruimte. De eIDAS-verordening is een verordening over elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor elektronische transacties in de interne markt. De verordening vervangt de vorige richtlijn over elektronische handtekeningen uit 1999 en trad op 17 september 2014 in werking. Het doel van de eIDAS-verordening is om vertrouwen te scheppen in digitale zakelijke en administratieve processen en om een Europese digitale vertrouwensruimte te creëren. De eIDAS-verordening definieert vereisten voor veilige identificatie en authenticatie op het internet en creëert een Europawijd kader voor vertrouwensdiensten om analoge processen zoals handtekeningen, tijdstempels, documenten en zegels te digitaliseren. Vóór de implementatie van eIDAS waren er talloze nationale wetten en normen voor elektronische handtekeningen en identiteiten in Europa, wat leidde tot fragmentatie en onzekerheid in de digitale sector.

eIDAS 1.0 vs. eIDAS 2.0

De evolutie van eIDAS naar eIDAS 2.0, ook bekend als het European Digital Identity Framework, betekent een belangrijke stap voorwaarts in de ontwikkeling van digitale identiteiten binnen de Europese Unie. Met de historische overeenkomst van de EU-triloog op 8 november 2023 is eIDAS 2.0 bedoeld om de efficiëntie van digitale diensten te verhogen door bestaande kloven te dichten en de vertrouwensruimte in Europa te versterken zonder de soevereiniteit van de lidstaten te beperken.

Een essentieel aspect van eIDAS 2.0 is de harmonisatie van de nationale handtekeningenwetten van de EU-lidstaten om een uniforme en grensoverschrijdende digitale interne markt te creëren. Door een uniforme internationale standaard voor elektronische identificatie en vertrouwensdiensten te introduceren, elimineert eIDAS 2.0 fragmentatie en maakt het naadloze digitale interactie over nationale grenzen heen mogelijk. In Duitsland wordt deze harmonisatie ondersteund door de wet op vertrouwensdiensten (VDG), die de veiligheid en betrouwbaarheid van elektronische transacties garandeert, terwijl Oostenrijk soortgelijke doelen nastreeft met zijn wet op handtekeningen en vertrouwensdiensten . Beide wetten weerspiegelen de inzet van de EU voor een veilige en efficiënte digitale toekomst en onderstrepen de centrale rol van de eIDAS-verordening in het digitale landschap van Europa.

Doelstellingen en vernieuwingen van eIDAS 2.0

Wat is er nieuw aan eIDAS 2.0?

De introductie van eIDAS 2.0 brengt een aantal belangrijke veranderingen met zich mee:

1. Uitbreiding van het toepassingsgebied: eIDAS 2.0 breidt het toepassingsgebied uit tot nieuwe soorten vertrouwensdiensten, waaronder elektronische leveringsdiensten, elektronische documenten en elektronische zegels. Deze uitbreiding is een reactie op het toenemende gebruik van elektronische documenten en zegels bij zakelijke transacties.

2. Verbeterde samenwerking: Een belangrijk element van eIDAS is interoperabiliteit, die door de nieuwe verordening verder wordt versterkt en de uitwisseling van digitale vertrouwensdiensten over nationale grenzen heen vereenvoudigt. Dankzij de invoering van gekwalificeerde aanbieders van vertrouwensdiensten (Qualified Trust Service Providers - QTSP's) kunnen zij hun diensten in elke EU-lidstaat aanbieden zonder aan aanvullende nationale eisen te hoeven voldoen.

3. Verhoogde beveiliging: eIDAS 2.0 introduceert strengere beveiligings- en gegevensbeschermingseisen voor aanbieders van vertrouwensdiensten om de vertrouwelijkheid, integriteit en beschikbaarheid van vertrouwensdiensten te garanderen, evenals de bescherming van persoonsgegevens in overeenstemming met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) van de EU .

4. Nieuwe regels voor elektronische identificatie (eID): Deze regels zijn bedoeld om het gebruik van eID veiliger en gebruiksvriendelijker te maken. Met name de mogelijkheid van identificatie op afstand, bijv. via video-identificatie, maakt de toegang tot online diensten aanzienlijk eenvoudiger. Bovendien stelt eIDAS 2.0 zogenaamde "vertrouwensniveaus" voor eID-methoden vast, zodat gebruikers gemakkelijker de identificatiemethode kunnen kiezen die bij hun behoeften past.

Introductie van de Europese digitale identiteitsportefeuille (EUDIW)

Met de update naar eIDAS 2.0 introduceert de Europese Unie de European Digital Identity Wallet (EUDIW), die digitale identificatie en authenticatie in heel Europa moet vereenvoudigen.

Integratie van nationale eID's in de EUDIWDeEUDIW integreert naadloos nationale eID's, zoals de Duitse eID of de Oostenrijkse ID Austria . Door deze integratie kunnen gebruikers hun nationale identificatiemiddelen veilig in de digitale portemonnee integreren, waardoor een hoog niveau van veiligheid en vertrouwen in de digitale portemonnee wordt gegarandeerd. Persoonlijke gegevens blijven veilig opgeslagen op de fysieke ID-kaart of smartphone.

Uitbreiding van vertrouwensdienstenNaastde integratie van nationale identiteiten breidt eIDAS 2.0 het aanbod van vertrouwensdiensten binnen de EUDIW uit. Nieuwe diensten zoals elektronische archivering en het beheer van apparaten voor het op afstand aanmaken van handtekeningen en zegels zullen worden geïntroduceerd. Een bijzonder innovatieve functie is gekwalificeerde attestatie van elektronische attributen (QEAA), waarmee gebruikers bepaalde persoonlijke attributen zoals onderwijskwalificaties, rijbewijzen of huwelijksakten digitaal kunnen verifiëren en veilig in hun portemonnee kunnen opslaan.

Beveiliging en gegevensbescherming in eIDAS 2.0DeeIDAS 2.0-verordening versterkt de digitale beveiliging en gegevensbescherming in overeenstemming met de AVG en de Cyber Security Act met de EUDIW-portemonnee. Deze digitale portemonnee beveiligt persoonlijke gegevens, zoals de eID, direct op de smartphone en staat alleen toe dat gegevens worden overgedragen met toestemming van de gebruiker. De EUDIW ondersteunt ook gegevensbesparende transacties door alleen noodzakelijke informatie, zoals leeftijd, door te geven zonder volledige gegevens vrij te geven.

Welke gevolgen heeft eIDAS 2.0 voor bedrijven en particulieren?

De nieuwe functies van eIDAS 2.0 zullen een aanzienlijke impact hebben op bedrijven en particulieren in de EU. Hier volgen enkele van de belangrijkste voordelen die zij kunnen verwachten:

• Verhoogde efficiëntie en kostenbesparingen: Door elektronische transacties te vereenvoudigen, kunnen bedrijven efficiënter werken en kosten besparen. Door het toepassingsgebied uit te breiden en de interoperabiliteit te verbeteren, wordt het eenvoudiger om toegang te krijgen tot elektronische identificatie- en vertrouwensdiensten, wat tijd en geld bespaart.

• Meer veiligheid en vertrouwen: eIDAS 2.0 tilt de normen voor veiligheid en gegevensbescherming naar een hoger niveau. Dankzij de strenge maatregelen zijn bedrijven en personen beter beschermd tegen cybercriminaliteit en fraude, waardoor het vertrouwen in digitale diensten toeneemt.

• Grensoverschrijdende handel en e-commerce bevorderen: Het verbeteren van de interoperabiliteit vergemakkelijkt grensoverschrijdende handel en toegang tot online diensten. Dit vergemakkelijkt grensoverschrijdende uitwisseling en draagt bij aan de groei van de digitale economie in de EU.

eIDAS 2.0 betekent dus een beslissende stap voorwaarts en effent het pad voor een veiligere, efficiëntere en meer verbonden digitale toekomst in Europa.

Hoe kunnen bedrijven en burgers zich voorbereiden op eIDAS 2.0?

Met de nieuwe functies van eIDAS 2.0 moeten bedrijven en particulieren nu al beginnen met de voorbereidingen voor een soepele overgang. Hier zijn enkele stappen die zij kunnen nemen:

• Blijf op de hoogte: Het is belangrijk om op de hoogte te blijven van de wijzigingen en updates van eIDAS 2.0. Houd de officiële EU-websites en -publicaties in de gaten voor de nieuwste informatie en updates.

• Processen en systemen herzien en bijwerken: Organisaties moeten hun processen en systemen herzien om ervoor te zorgen dat ze aan de nieuwe vereisten van eIDAS 2.0 voldoen. Dit kan het bijwerken van beveiligingsmaatregelen, het implementeren van nieuwe eID-methoden of het werken met een gecertificeerde QTSP omvatten.

• Werknemers en klanten voorlichten: Het is van cruciaal belang om werknemers en klanten voor te lichten over de veranderingen en voordelen van eIDAS 2.0. Dit zal hen helpen om de nieuwe processen te begrijpen. Dit zal hen helpen om de nieuwe processen en vereisten te begrijpen en de overgang soepeler te laten verlopen.

Tijdschema en realisatie van de implementatie van eIDAS 2.0

FAQ's: Uw belangrijkste vragen over digitale identiteit en eIDAS

Vraag 1: Wat betekent de term "eID" en waarom kan het verwarrend zijn?

De term "eID" wordt dubbelzinnig gebruikt. Aan de ene kant staat het voor "elektronische identiteit", wat algemene digitale identiteit betekent. Aan de andere kant verwijst "eID" naar de online functie van een ID-kaart, zoals het geval is in Duitsland.

Vraag 2: Wat is een digitale identiteit en hoe verhoudt deze zich tot eIDAS?

Digitale identiteiten zijn cruciaal in de online context en vertegenwoordigen echte personen in de virtuele wereld. In de context van handtekeningen verwijst digitale identiteit naar digitale certificaten of handtekeningcertificaten die dienen als een "identiteitskaart" voor het uitgeven van rechtsgeldige handtekeningen. Deze certificaten bevatten belangrijke informatie over de identiteit van een persoon, object of bedrijf en zijn essentieel voor het creëren van een gekwalificeerde elektronische handtekening , die volgens de eIDAS-verordening gelijkwaardig is aan een handgeschreven handtekening.

Vraag 3: Welke methoden van digitale identificatie zijn er?

Er zijn veel verschillende methoden van digitale identificatie, variërend van video-identificatie en Bankident tot geautomatiseerde processen zoals Autoident. In Duitsland bijvoorbeeld maakt de online ID-functie van de ID-kaart een eenvoudige en veilige authenticatie voor online diensten mogelijk.

Vraag 4: Wat is het verschil tussen identificatie en authenticatie?

Terwijl identificatie de eenmalige vaststelling van de digitale identiteit of eID is, verwijst authenticatie naar de herhaalde bevestiging van deze identiteit, vaak door middel van tweefactorauthenticatie of soortgelijke procedures. Dit is een belangrijk aspect voor veilige transacties volgens eIDAS 2.0.

Vraag 5: Wanneer wordt eIDAS 2.0 van kracht en waar kan ik het vinden?

eIDAS 2.0 treedt op 8 november 2023 in werking. U kunt de verordening vinden op de officiële website van de Europese Unie .

Vraag 6: Voor welke landen en sectoren heeft eIDAS 2.0 gevolgen?

eIDAS 2.0 is van invloed op alle lidstaten van de Europese Unie en heeft gevolgen voor een groot aantal sectoren. Betrokken sectoren zijn onder andere financiële diensten, gezondheidszorg, e-commerce, overheid en administratie, telecommunicatie, recht en juridische diensten, onderwijs, transport en logistiek. Deze sectoren gebruiken elektronische identificatie en vertrouwensdiensten voor verschillende doeleinden, van veilige transacties tot het beheer van burgerdiensten.

Vraag 7: Is de ID-portefeuille verplicht?

De digitale portemonnee (of ID-portefeuille) moet tegen het najaar van 2026 in de EU-lidstaten worden aangeboden en moet op vrijwillige basis beschikbaar zijn voor EU-burgers. Er zijn echter geen plannen om het verplicht te maken. Unieke identificatienummers zullen alleen worden gebruikt wanneer EU-burgers gebruik maken van grensoverschrijdende administratieve diensten.