eIDAS 2.0 - Ο επανασχεδιασμός της ψηφιακής ταυτότητας και υπογραφής στην Ευρώπη (Μάρτιος 2024)

Ο κανονισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης, γνωστός ως eIDAS, υπέστη πρόσφατα μια σημαντική επικαιροποίηση με την έκδοση του eIDAS 2.0. Η επικαιροποίηση αυτή επιφέρει σημαντικές αλλαγές και βελτιώσεις σε σχέση με την προηγούμενη έκδοση, διευκολύνοντας τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες να χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής ταυτοποίησης και εμπιστοσύνης σε ολόκληρη την ΕΕ.

Σε αυτό το άρθρο, θα εξερευνήσουμε τα νέα χαρακτηριστικά του eIDAS 2.0, θα μοιραστούμε βασικές γνώσεις και θα αποκαλύψουμε πώς θα επηρεάσουν τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες στην ΕΕ.

Τι είναι ο κανονισμός eIDAS;

Η συντομογραφία eIDAS σημαίνει "ηλεκτρονική ταυτοποίηση, πιστοποίηση ταυτότητας και υπηρεσίες εμπιστοσύνης". Εισήχθη από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2014 με σκοπό τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς για τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής ταυτοποίησης και εμπιστοσύνης εντός της ΕΕ. Ως κανονισμός της ΕΕ, το eIDAS εφαρμόζεται άμεσα και στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ και στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο. Ο κανονισμός eIDAS είναι ένας κανονισμός σχετικά με τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής ταυτοποίησης και εμπιστοσύνης για ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά. Αντικαθιστά την προηγούμενη οδηγία για τις ηλεκτρονικές υπογραφές του 1999 και τέθηκε σε ισχύ στις 17 Σεπτεμβρίου 2014. Στόχος του κανονισμού eIDAS είναι η δημιουργία εμπιστοσύνης στις ψηφιακές επιχειρηματικές και διοικητικές διαδικασίες και η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ψηφιακού χώρου εμπιστοσύνης. Ο κανονισμός eIDAS ορίζει τις απαιτήσεις για ασφαλή ταυτοποίηση και πιστοποίηση ταυτότητας στο διαδίκτυο και δημιουργεί ένα πανευρωπαϊκό πλαίσιο για υπηρεσίες εμπιστοσύνης για την ψηφιοποίηση αναλογικών διαδικασιών, όπως υπογραφές, χρονοσφραγίδες, έγγραφα και σφραγίδες. Πριν από την εφαρμογή του eIDAS, υπήρχαν πολυάριθμοι εθνικοί νόμοι και πρότυπα για τις ηλεκτρονικές υπογραφές και ταυτότητες στην Ευρώπη, γεγονός που οδήγησε σε κατακερματισμό και αβεβαιότητα στον ψηφιακό τομέα.

eIDAS 1.0 vs. eIDAS 2.0

Η εξέλιξη του eIDAS σε eIDAS 2.0, γνωστό και ως Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Ψηφιακής Ταυτότητας, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός στην ανάπτυξη των ψηφιακών ταυτοτήτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Με την ιστορική συμφωνία του τριμερούς διαλόγου της ΕΕ στις 8 Νοεμβρίου 2023, το eIDAS 2.0 στοχεύει στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των ψηφιακών υπηρεσιών, καλύπτοντας τα υπάρχοντα κενά και ενισχύοντας τον χώρο εμπιστοσύνης στην Ευρώπη, χωρίς να περιορίζει την κυριαρχία των κρατών μελών.

Μια ουσιαστική πτυχή του eIDAS 2.0 είναι η εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών περί υπογραφών των κρατών μελών της ΕΕ, προκειμένου να δημιουργηθεί μια ενιαία και διασυνοριακή ψηφιακή ενιαία αγορά. Με την εισαγωγή ενός ενιαίου διεθνούς προτύπου για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης, το eIDAS 2.0 εξαλείφει τον κατακερματισμό και επιτρέπει την απρόσκοπτη ψηφιακή αλληλεπίδραση πέρα από τα εθνικά σύνορα. Στη Γερμανία , η εναρμόνιση αυτή υποστηρίζεται από τον νόμο περί υπηρεσιών εμπιστοσύνης (VDG), ο οποίος διασφαλίζει την ασφάλεια και την αξιοπιστία των ηλεκτρονικών συναλλαγών, ενώ η Αυστρία επιδιώκει παρόμοιους στόχους με τον νόμο περί υπηρεσιών υπογραφής και εμπιστοσύνης . Και οι δύο νόμοι αντικατοπτρίζουν τη δέσμευση της ΕΕ για ένα ασφαλές και αποτελεσματικό ψηφιακό μέλλον και υπογραμμίζουν τον κεντρικό ρόλο του κανονισμού eIDAS στο ψηφιακό τοπίο της Ευρώπης.

Στόχοι και καινοτομίες του eIDAS 2.0

Τι νέο έχει το eIDAS 2.0;

Η εισαγωγή του eIDAS 2.0 εισάγει αρκετές σημαντικές αλλαγές:

1. Επέκταση του πεδίου εφαρμογής: Το eIDAS 2.0 επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής σε νέους τύπους υπηρεσιών εμπιστοσύνης, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ηλεκτρονικής παράδοσης, των ηλεκτρονικών εγγράφων και των ηλεκτρονικών σφραγίδων. Η επέκταση αυτή ανταποκρίνεται στην αυξανόμενη χρήση ηλεκτρονικών εγγράφων και σφραγίδων στις επιχειρηματικές συναλλαγές.

2. Βελτιωμένη συνεργασία: Βασικό στοιχείο του eIDAS είναι η διαλειτουργικότητα, η οποία ενισχύεται περαιτέρω με τον νέο κανονισμό και απλοποιεί την ανταλλαγή ψηφιακών υπηρεσιών εμπιστοσύνης πέρα από τα εθνικά σύνορα. Η εισαγωγή των αναγνωρισμένων παρόχων υπηρεσιών εμπιστοσύνης (QTSP) τους επιτρέπει να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε οποιοδήποτε κράτος μέλος της ΕΕ χωρίς να χρειάζεται να πληρούν πρόσθετες εθνικές απαιτήσεις.

3. Αυξημένη ασφάλεια: Το eIDAS 2.0 εισάγει αυστηρότερες απαιτήσεις ασφάλειας και προστασίας δεδομένων για τους παρόχους υπηρεσιών εμπιστοσύνης, ώστε να διασφαλίζεται η εμπιστευτικότητα, η ακεραιότητα και η διαθεσιμότητα των υπηρεσιών εμπιστοσύνης, καθώς και η προστασία των προσωπικών δεδομένων σύμφωνα με τον Γενικό Κανονισμό της ΕΕ για την Προστασία Δεδομένων (GDPR ).

4. Νέοι κανόνες για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση (eID): Οι κανόνες αυτοί αποσκοπούν στο να καταστήσουν τη χρήση της ηλεκτρονικής ταυτότητας πιο ασφαλή και φιλική προς τον χρήστη. Ειδικότερα, η δυνατότητα εξ αποστάσεως ταυτοποίησης, π.χ. μέσω βιντεοταυτοποίησης, διευκολύνει σημαντικά την πρόσβαση σε επιγραμμικές υπηρεσίες. Επιπλέον, το eIDAS 2.0 θεσπίζει τα λεγόμενα "επίπεδα εμπιστοσύνης" για τις μεθόδους ηλεκτρονικής ταυτότητας, διευκολύνοντας τους χρήστες να επιλέγουν τη μέθοδο ταυτοποίησης που ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις τους.

Εισαγωγή του ευρωπαϊκού πορτοφολιού ψηφιακής ταυτότητας (EUDIW)

Με την επικαιροποίηση του eIDAS 2.0, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισάγει το Ευρωπαϊκό Πορτοφόλι Ψηφιακής Ταυτότητας (EUDIW), το οποίο προορίζεται να απλοποιήσει την ψηφιακή ταυτοποίηση και τον έλεγχο ταυτότητας σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ενσωμάτωση των εθνικών ηλεκτρονικών ταυτοτήτων στο EUDIWΤοEUDIW ενσωματώνει απρόσκοπτα τις εθνικές ηλεκτρονικές ταυτότητες, όπως η γερμανική eID ή η αυστριακή ID Austria . Η ενσωμάτωση αυτή επιτρέπει στους χρήστες να ενσωματώνουν με ασφάλεια τα εθνικά μέσα ταυτοποίησής τους στο ψηφιακό πορτοφόλι, εξασφαλίζοντας υψηλό επίπεδο ασφάλειας και εμπιστοσύνης στο ψηφιακό πορτοφόλι. Τα προσωπικά δεδομένα παραμένουν με ασφάλεια αποθηκευμένα στη φυσική ταυτότητα ή στο smartphone.

Επέκταση των υπηρεσιών εμπιστοσύνηςΕκτός από την ενσωμάτωση των εθνικών ταυτοτήτων, το eIDAS 2.0 επεκτείνει το φάσμα των υπηρεσιών εμπιστοσύνης εντός του EUDIW. Θα εισαχθούν νέες υπηρεσίες, όπως η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση και η διαχείριση συσκευών δημιουργίας υπογραφών και σφραγίδων εξ αποστάσεως. Ένα ιδιαίτερα καινοτόμο χαρακτηριστικό είναι η ειδική βεβαίωση ηλεκτρονικών χαρακτηριστικών (QEAA ), η οποία επιτρέπει στους χρήστες να επαληθεύουν ψηφιακά ορισμένα προσωπικά χαρακτηριστικά, όπως τίτλους σπουδών, άδειες οδήγησης ή πιστοποιητικά γάμου, και να τα αποθηκεύουν με ασφάλεια στο πορτοφόλι τους.

Ασφάλεια και προστασία δεδομένων στο eIDAS 2.0Οκανονισμός eIDAS 2.0 ενισχύει την ψηφιακή ασφάλεια και την προστασία των δεδομένων σύμφωνα με τον ΓΚΠΔ και τον νόμο για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο με το πορτοφόλι EUDIW. Αυτό το ψηφιακό πορτοφόλι διασφαλίζει τα προσωπικά δεδομένα, όπως το eID, απευθείας στο smartphone και επιτρέπει τη διαβίβαση δεδομένων μόνο με τη συγκατάθεση του χρήστη. Το EUDIW υποστηρίζει επίσης συναλλαγές με εξοικονόμηση δεδομένων, μεταδίδοντας μόνο τις απαραίτητες πληροφορίες, όπως η ηλικία, χωρίς να αποκαλύπτει πλήρη δεδομένα.

Πώς θα επηρεάσει το eIDAS 2.0 τις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες;

Τα νέα χαρακτηριστικά του eIDAS 2.0 θα έχουν σημαντικό αντίκτυπο στις επιχειρήσεις και τους ιδιώτες στην ΕΕ. Ακολουθούν ορισμένα από τα βασικά οφέλη που μπορούν να αναμένουν:

• Αυξημένη αποδοτικότητα και εξοικονόμηση κόστους: Με την απλούστευση των ηλεκτρονικών συναλλαγών, οι εταιρείες μπορούν να εργάζονται πιο αποτελεσματικά και να μειώνουν το κόστος. Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής και η βελτίωση της διαλειτουργικότητας διευκολύνει την πρόσβαση σε υπηρεσίες ηλεκτρονικής ταυτοποίησης και εμπιστοσύνης, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα.

• Περισσότερη ασφάλεια και εμπιστοσύνη: Το eIDAS 2.0 ανεβάζει τα πρότυπα ασφάλειας και προστασίας δεδομένων σε νέο επίπεδο. Χάρη στα αυστηρά μέτρα, οι εταιρείες και οι ιδιώτες προστατεύονται καλύτερα από το έγκλημα στον κυβερνοχώρο και την απάτη, ενισχύοντας την εμπιστοσύνη στις ψηφιακές υπηρεσίες.

• Προώθηση του διασυνοριακού εμπορίου και του ηλεκτρονικού εμπορίου: Η βελτίωση της διαλειτουργικότητας διευκολύνει το διασυνοριακό εμπόριο και την πρόσβαση σε επιγραμμικές υπηρεσίες. Αυτό διευκολύνει τις διασυνοριακές ανταλλαγές και συμβάλλει στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας στην ΕΕ.

Το eIDAS 2.0 αντιπροσωπεύει έτσι ένα αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός, ανοίγοντας το δρόμο για ένα πιο ασφαλές, αποτελεσματικό και συνδεδεμένο ψηφιακό μέλλον στην Ευρώπη.

Πώς μπορούν οι εταιρείες και οι πολίτες να προετοιμαστούν για το eIDAS 2.0;

Με τα νέα χαρακτηριστικά του eIDAS 2.0, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες θα πρέπει να αρχίσουν να προετοιμάζονται από τώρα για να διασφαλίσουν την ομαλή μετάβαση. Ακολουθούν ορισμένα μέτρα που μπορούν να λάβουν:

• Μείνετε ενημερωμένοι: Είναι σημαντικό να ενημερώνεστε για τις αλλαγές και τις ενημερώσεις του eIDAS 2.0. Παρακολουθήστε τους επίσημους ιστότοπους και τις δημοσιεύσεις της ΕΕ για τις τελευταίες πληροφορίες και ενημερώσεις.

• Αναθεωρήστε και επικαιροποιήστε τις διαδικασίες και τα συστήματα: Οι οργανισμοί θα πρέπει να επανεξετάσουν τις διαδικασίες και τα συστήματά τους για να διασφαλίσουν ότι πληρούν τις νέες απαιτήσεις του eIDAS 2.0. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει την επικαιροποίηση των μέτρων ασφαλείας, την εφαρμογή νέων μεθόδων eID ή τη συνεργασία με πιστοποιημένο QTSP.

• Εκπαιδεύστε τους υπαλλήλους και τους πελάτες: Είναι ζωτικής σημασίας η εκπαίδευση των εργαζομένων και των πελατών σχετικά με τις αλλαγές και τα οφέλη του eIDAS 2.0. Αυτό θα τους βοηθήσει να κατανοήσουν τις νέες διαδικασίες και απαιτήσεις και θα κάνει τη μετάβαση πιο ομαλή.

Χρονοδιάγραμμα και υλοποίηση της εφαρμογής του eIDAS 2.0

Συχνές ερωτήσεις: eIDAS: Οι πιο σημαντικές ερωτήσεις σας σχετικά με την ψηφιακή ταυτότητα και το eIDAS

Ερώτηση 1: Τι σημαίνει ο όρος "ηλεκτρονική ταυτότητα" και γιατί μπορεί να προκαλέσει σύγχυση;

Ο όρος "ηλεκτρονική ταυτότητα" χρησιμοποιείται διφορούμενα. Από τη μία πλευρά, σημαίνει "ηλεκτρονική ταυτότητα", δηλαδή γενική ψηφιακή ταυτότητα. Από την άλλη πλευρά, ο όρος "eID" αναφέρεται στην ηλεκτρονική λειτουργία μιας ταυτότητας, όπως συμβαίνει στη Γερμανία.

Ερώτηση 2: Τι είναι η ψηφιακή ταυτότητα και πώς σχετίζεται με το eIDAS;

Οι ψηφιακές ταυτότητες είναι ζωτικής σημασίας στο επιγραμμικό πλαίσιο και αντιπροσωπεύουν πραγματικά πρόσωπα στον εικονικό κόσμο. Στο πλαίσιο της υπογραφής, η ψηφιακή ταυτότητα αναφέρεται σε ψηφιακά πιστοποιητικά ή πιστοποιητικά υπογραφής που χρησιμεύουν ως "ταυτότητα" για την έκδοση νομικά έγκυρων υπογραφών. Τα πιστοποιητικά αυτά περιέχουν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα ενός προσώπου, ενός αντικειμένου ή μιας εταιρείας και είναι απαραίτητα για τη δημιουργία μιας αναγνωρισμένης ηλεκτρονικής υπογραφής , η οποία σύμφωνα με τον κανονισμό eIDAS είναι ισοδύναμη με μια χειρόγραφη υπογραφή.

Ερώτηση 3: Ποιες μέθοδοι ψηφιακής ταυτοποίησης υπάρχουν;

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι ψηφιακής ταυτοποίησης, που κυμαίνονται από τη βιντεοταυτοποίηση και το Bankident μέχρι αυτοματοποιημένες διαδικασίες όπως το Autoident. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, η λειτουργία ηλεκτρονικής ταυτοποίησης της ταυτότητας επιτρέπει απλή και ασφαλή πιστοποίηση ταυτότητας για ηλεκτρονικές υπηρεσίες.

Ερώτηση 4: Ποια είναι η διαφορά μεταξύ ταυτοποίησης και πιστοποίησης;

Ενώ η ταυτοποίηση είναι ο εφάπαξ καθορισμός της ψηφιακής ταυτότητας ή της ηλεκτρονικής ταυτότητας, ο έλεγχος ταυτότητας αναφέρεται στην επαναλαμβανόμενη επιβεβαίωση αυτής της ταυτότητας, συχνά μέσω ελέγχου ταυτότητας δύο παραγόντων ή παρόμοιων διαδικασιών. Αυτή είναι μια βασική πτυχή για ασφαλείς συναλλαγές σύμφωνα με το eIDAS 2.0.

Ερώτηση 5: Πότε τίθεται σε ισχύ το eIDAS 2.0 και πού μπορώ να το βρω;

Το eIDAS 2.0 τέθηκε σε ισχύ στις 8 Νοεμβρίου 2023. Μπορείτε να βρείτε τον κανονισμό στον επίσημο ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ερώτηση 6: Ποιες χώρες και τομείς θα επηρεαστούν από το eIDAS 2.0;

Το eIDAS 2.0 επηρεάζει όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει αντίκτυπο σε μεγάλο αριθμό τομέων. Στους επηρεαζόμενους τομείς περιλαμβάνονται οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, η υγειονομική περίθαλψη, το ηλεκτρονικό εμπόριο, η κυβέρνηση και η διοίκηση, οι τηλεπικοινωνίες, το δίκαιο και οι νομικές υπηρεσίες, η εκπαίδευση, οι μεταφορές και η εφοδιαστική. Αυτοί οι κλάδοι χρησιμοποιούν υπηρεσίες ηλεκτρονικής ταυτοποίησης και εμπιστοσύνης για διάφορους σκοπούς, από ασφαλείς συναλλαγές έως τη διαχείριση υπηρεσιών προς τους πολίτες.

Ερώτηση 7: Είναι υποχρεωτικό το πορτοφόλι ταυτότητας;

Το ψηφιακό πορτοφόλι (ή πορτοφόλι ταυτότητας) πρέπει να προσφέρεται στα κράτη μέλη της ΕΕ έως το φθινόπωρο του 2026 και θα πρέπει να είναι διαθέσιμο στους πολίτες της ΕΕ σε εθελοντική βάση. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σχέδια να καταστεί υποχρεωτικό. Οι μοναδικοί αριθμοί ταυτοποίησης θα χρησιμοποιούνται μόνο όταν οι πολίτες της ΕΕ κάνουν χρήση διοικητικών υπηρεσιών διασυνοριακά.